မြန်မာပြည်က မြို့ကြီးအတော်များများရဲ့ အောက်မှာရှိတဲ့ စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြောကြီး အကြောင်း
စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြောကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့သူက ဒေါက်တာဝင်းဆွေဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ စတန်းဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ ဘူမိဗေဒဘာသာရပ်ဖြင့် ဒေါက်တာဘွဲ့ယူခဲ့သော ဘူမိဗေဒပညာရှင်နှင့် မြေငလျင်ပညာရှင် ဖြစ်ပါတယ်။
တက္ကသိုလ်တွင် ဆရာလုပ်ရင်း ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် စစ်ကိုင်းမြို့အနီးရှိ ပြတ်ရွေ့တစ်ခုအား စတင် သုတေသနပြုပါတယ်။ ပြတ်ရွေ့အသေးတစ်ခုဟုသာ ထင်ခဲ့သော်လည်း အချိန်များစွာယူ၍ ကွင်းဆင်းသုတေသနပြုရင်းမှ မြန်မာနိုင်ငံ မြေပုံအလယ်တည့်တည့်မှ ဖြတ်သွားကာ ကီလိုမီတာ ၁၀၀၀ ခန့်ရှည်သော ဧရာမ သက်ရှိပြတ်ရွေ့တစ်ခုဖြစ်မှန်း တွေ့ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံ၏ ပထဝီအနေအထားမှာ စစ်ကိုင်းငလျင်ကြောပေါ် ငုတ်တုတ်ထိုင်နေရုံမျှမက အခြား မြေငလျင်ကြောများလည်း ရှိနေသေးတယ်။ ကျောက်ကြမ်းပြတ်ရွေ့ကြော၊ ကဘော်ပြတ်ရွေ့ကြော၊ ရွှေတြိဂံပြတ်ရွေ့၊ ဒေးဒရဲပြတ်ရွေ့ စသဖြင့် ရှိနေပါသေးတယ်။
မိုးကောင်း၊ မိုးညှင်း၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝ၊ ပျော်ဘွယ်၊ မိတ္ထီလာ၊ ဝမ်းတွင်း၊ မြစ်သား၊ နေပြည်တော်၊ တောင်ငူ၊ ပဲခူး၊ သုံးခွစသော မြို့များအောက်တွင် စစ်ကိုင်းငလျင်ကြော တည်ရှိပါတယ်။
စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ဟာ အလျားလိုက်ပြတ်ရွေ့ဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်ကို ၁၈.၅ မီလီမီတာခန့် ရွေ့နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြစ်ကြီးနားနယ်မှစပြီး စစ်ကိုင်း ဂန့်ဂေါတောင်တန်း၏ အနောက်ဘက်ခြမ်း ပဲခူးရိုမ အရှေ့ခြမ်းကို ဖြတ်၍ မုတ္တမပင်လယ်ဝထိ ရှည်ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း (၉၀) ကျော်က လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ပဲခူးငလျင်ကြီးလိုမျိုး ငလျင်အကြီးစား ပြန်လှုပ်နိုင်ဟုဆို၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ငလျင်ကြောတစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြောဖြတ်သန်းရာ ပဲခူးဒေသအနီး ဝန်းကျင်တွင် ငလျင်လှုပ်ခတ်နိုင်မှုအလားအလာများလာကြောင်း မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန၊ ငလျင်ဌာနခွဲမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာယဉ်မျိုးမင်းထွေးက ပြောပါတယ်။
စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့၏ အပိုင်းအချို့ကို ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုတက္ကသိုလ်နှင့် ပူးပေါင်းလေ့လာခဲ့ပြီး သုတေသန တွေ့ရှိချက်အရ ပဲခူးဒေသ၌ ၁၉၃ဝ ခုနှစ်က ရစ်ချ်တာစကေး ခုနစ် ကျော်သည့် ငလျင်ကြီး နောက်ဆုံး လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၁၀ဝကျော် အတွင်း ငလျင်ပြန်လှုပ်နိုင်သည့် အလားအလာမှာ တဖြည်းဖြည်းပိုမြင့်လာကြောင်း သိရပါတယ်။
“ငလျင်ဆိုတာ ဘယ်နေ့၊ ဘယ်အချိန်မှာ အင်အားဘယ်လောက်နဲ့ဖြစ်မလဲဆိုတာ အတိအကျတော့ မပြောနိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒီဒေသမှာ ငလျင်ကြီးလှုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေ အလားအလာမြင့်လာတယ်ဆိုတာ သုတေသနတွေ့ရှိချက်အရ သိရတယ်။ ပဲခူးငလျင်တုန်းက ပဲခူးမြို့မှာသာမကပဲ ရန်ကုန်မှာပါ သက်ရောက်မှုရှိခဲ့လို့ ရန်ကုန်မှာလည်း သတိပြုသင့်ပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာယဉ်မျိုးမင်းထွေးက ပြောပါတယ်။။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက်မြောက်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်းတို့တွင်လည်း နှစ်စဉ် ငလျင်လှုပ်ခတ် မှုများဖြစ်ပေါ်နေသည့်အတွက် သတိပြုရန်လိုအပ်ကြောင်းလည်း ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် က ပြောပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနောက်မြောက်ပိုင်းတို့၊ မြောက်ပိုင်းတို့မှာဆိုရင် ရေထုချပ်တိုးဝင်တဲ့အတွက် ဖြစ်တဲ့ ငလျင်တွေ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းရှိနေတဲ့အတွက် ဒီဘက်မှာလည်း သတိပြုသင့်တယ်။
နောက် စစ်တွေမြို့အနီးမှာဆိုရင် အင်အားပြင်းပြီး ရှစ် ကျော်တဲ့ ငလျင်ကြီးတစ်ခုလှုပ်ရှားခဲ့ပြီး အဲ့ဒီငလျင်ကြီးရဲ့ အရှိန်က ဆူနာမီလှိုင်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် အဲ့ဒီဘက်အပိုင်းမှာတော့ မြေငလျင်သာမကဘဲ ဆူနာမီလည်း သတိပြုသင့်ပါတယ်” ဟု ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂ဝ၂ဝ တစ်နှစ်တာအတွင်း ငလျင် ၂၁၈ ကြိမ်လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီး အင်အားအသင့်အတင့်နှင့် အင်အားနည်း ငလျင် ၂၁၇ ကြိမ်နှင့် အင်အားပြင်းထန်သည့် ငလျင် တစ်ကြိမ်လှုပ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း ငလျင်ဌာနခွဲမှ သိရပါတယ်။
“အပေါ်အောက်ရွေ့တာရှိသလို ပွတ်ဆွဲနေတာမျိုးလည်းရှိတယ်။ ငလျင်အသေးတွေ ခဏခဏလှုပ်နေရင် တစ်ခါတစ်လေကျတော့လည်း ကောင်းတတ်တယ်။ အင်အားက လျော့သွားတဲ့အတွက် ငလျင်အကြီးကြီးလှုပ်ဖို့ အခွင့်အရေးနည်းသွားတာပေါ့။ တင်းခံနေရင်တော့ အခွင့်အရေးများတာပေါ့။
ဒါက တစ်မျိုး။ နောက်တစ်ခုကတော့ အကြီးကြီးတွေ လှုပ်ဖို့ အသေးလေးတွေ ပထမလှုပ်ပြီးတော့မှ အကြီးကြီးတွေ လာတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ တထစ်ချပြောလို့တော့ မရပါဘူး ငလျင်က” ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ငလျင်ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးညွန့်မောင်စန်းက ပြောပါတယ်။
ငလျင်လှုပ်ခတ်သည့် အကြိမ်အရေအတွက်မှာ တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ်ပိုများလာနေကြောင်း ငလျင်ဌာနခွဲ၏ မှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားပါတယ်။
Crd,မူရင်းရေးသားသူအားလေးစားစွာဖြင့်
Zawgyi
စစ္ကိုင္းျပတ္ေ႐ြ႕ေၾကာကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့သူက ေဒါက္တာဝင္းေဆြျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စတန္းဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္မွ ဘူမိေဗဒဘာသာရပ္ျဖင့္ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူခဲ့ေသာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ႏွင့္ ေျမငလ်င္ပညာရွင္ ျဖစ္ပါတယ္။
တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာလုပ္ရင္း ၁၉၆၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕အနီးရွိ ျပတ္ေ႐ြ႕တစ္ခုအား စတင္ သုေတသနျပဳပါတယ္။ ျပတ္ေ႐ြ႕အေသးတစ္ခုဟုသာ ထင္ခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ိန္မ်ားစြာယူ၍ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳရင္းမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမပုံအလယ္တည့္တည့္မွ ျဖတ္သြားကာ ကီလိုမီတာ ၁၀၀၀ ခန႔္ရွည္ေသာ ဧရာမ သက္ရွိျပတ္ေ႐ြ႕တစ္ခုျဖစ္မွန္း ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံ၏ ပထဝီအေနအထားမွာ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာေပၚ ငုတ္တုတ္ထိုင္ေန႐ုံမွ်မက အျခား ေျမငလ်င္ေၾကာမ်ားလည္း ရွိေနေသးတယ္။ ေက်ာက္ၾကမ္းျပတ္ေ႐ြ႕ေၾကာ၊ ကေဘာ္ျပတ္ေ႐ြ႕ေၾကာ၊ ေ႐ႊႀတိဂံျပတ္ေ႐ြ႕၊ ေဒးဒရဲျပတ္ေ႐ြ႕ စသျဖင့္ ရွိေနပါေသးတယ္။
မိုးေကာင္း၊ မိုးညႇင္း၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္းဝ၊ ေပ်ာ္ဘြယ္၊ မိတၳီလာ၊ ဝမ္းတြင္း၊ ျမစ္သား၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ေတာင္ငူ၊ ပဲခူး၊ သုံးခြစေသာ ၿမိဳ႕မ်ားေအာက္တြင္ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ တည္ရွိပါတယ္။
စစ္ကိုင္းျပတ္ေ႐ြ႕ဟာ အလ်ားလိုက္ျပတ္ေ႐ြ႕ျဖစ္ၿပီး တစ္ႏွစ္ကို ၁၈.၅ မီလီမီတာခန္႔ ေ႐ြ႕ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမစ္ႀကီးနားနယ္မွစၿပီး စစ္ကိုင္း ဂန္႔ေဂါေတာင္တန္း၏ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ပဲခူး႐ိုမ အေရွ႕ျခမ္းကို ျဖတ္၍ မုတၱမပင္လယ္ဝထိ ရွည္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း (၉၀) ေက်ာ္က လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ပဲခူးငလ်င္ႀကီးလိုမ်ိဳး ငလ်င္အႀကီးစား ျပန္လႈပ္ႏိုင္ဟုဆို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ငလ်င္ေၾကာတစ္ခုျဖစ္သည့္ စစ္ကိုင္းျပတ္ေ႐ြ႕ေၾကာျဖတ္သန္းရာ ပဲခူးေဒသအနီး ဝန္းက်င္တြင္ ငလ်င္လႈပ္ခတ္ႏိုင္မႈအလားအလာမ်ားလာေၾကာင္း မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒၫႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာန၊ ငလ်င္ဌာနခြဲမွ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာယဥ္မ်ိဳးမင္းေထြးက ေျပာပါတယ္။
စစ္ကိုင္းျပတ္ေ႐ြ႕၏ အပိုင္းအခ်ိဳ႕ကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ တိုက်ိဳတကၠသိုလ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေလ့လာခဲ့ၿပီး သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္အရ ပဲခူးေဒသ၌ ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္က ရစ္ခ်္တာစေကး ခုနစ္ ေက်ာ္သည့္ ငလ်င္ႀကီး ေနာက္ဆုံး လႈပ္ခတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀ဝေက်ာ္ အတြင္း ငလ်င္ျပန္လႈပ္ႏိုင္သည့္ အလားအလာမွာ တျဖည္းျဖည္းပိုျမင့္လာေၾကာင္း သိရပါတယ္။
“ငလ်င္ဆိုတာ ဘယ္ေန႔၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အင္အားဘယ္ေလာက္နဲ႔ျဖစ္မလဲဆိုတာ အတိအက်ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီေဒသမွာ ငလ်င္ႀကီးလႈပ္ရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလားအလာျမင့္လာတယ္ဆိုတာ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္အရ သိရတယ္။ ပဲခူးငလ်င္တုန္းက ပဲခူးၿမိဳ႕မွာသာမကပဲ ရန္ကုန္မွာပါ သက္ေရာက္မႈရွိခဲ့လို႔ ရန္ကုန္မွာလည္း သတိျပဳသင့္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာယဥ္မ်ိဳးမင္းေထြးက ေျပာပါတယ္။။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းတို႔တြင္လည္း ႏွစ္စဥ္ ငလ်င္လႈပ္ခတ္ မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေနသည့္အတြက္ သတိျပဳရန္လိုအပ္ေၾကာင္းလည္း ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းတို႔၊ ေျမာက္ပိုင္းတို႔မွာဆိုရင္ ေရထုခ်ပ္တိုးဝင္တဲ့အတြက္ ျဖစ္တဲ့ ငလ်င္ေတြ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းရွိေနတဲ့အတြက္ ဒီဘက္မွာလည္း သတိျပဳသင့္တယ္။
ေနာက္ စစ္ေတြၿမိဳ႕အနီးမွာဆိုရင္ အင္အားျပင္းၿပီး ရွစ္ ေက်ာ္တဲ့ ငလ်င္ႀကီးတစ္ခုလႈပ္ရွားခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီငလ်င္ႀကီးရဲ႕ အရွိန္က ဆူနာမီလႈိင္းျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးတဲ့အတြက္ အဲ့ဒီဘက္အပိုင္းမွာေတာ့ ေျမငလ်င္သာမကဘဲ ဆူနာမီလည္း သတိျပဳသင့္ပါတယ္” ဟု ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂ဝ၂ဝ တစ္ႏွစ္တာအတြင္း ငလ်င္ ၂၁၈ ႀကိမ္လႈပ္ခတ္ခဲ့ၿပီး အင္အားအသင့္အတင့္ႏွင့္ အင္အားနည္း ငလ်င္ ၂၁၇ ႀကိမ္ႏွင့္ အင္အားျပင္းထန္သည့္ ငလ်င္ တစ္ႀကိမ္လႈပ္ခတ္ခဲ့ေၾကာင္း ငလ်င္ဌာနခြဲမွ သိရပါတယ္။
“အေပၚေအာက္ေ႐ြ႕တာရွိသလို ပြတ္ဆြဲေနတာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ ငလ်င္အေသးေတြ ခဏခဏလႈပ္ေနရင္ တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့လည္း ေကာင္းတတ္တယ္။ အင္အားက ေလ်ာ့သြားတဲ့အတြက္ ငလ်င္အႀကီးႀကီးလႈပ္ဖို႔ အခြင့္အေရးနည္းသြားတာေပါ့။ တင္းခံေနရင္ေတာ့ အခြင့္အေရးမ်ားတာေပါ့။
ဒါက တစ္မ်ိဳး။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အႀကီးႀကီးေတြ လႈပ္ဖို႔ အေသးေလးေတြ ပထမလႈပ္ၿပီးေတာ့မွ အႀကီးႀကီးေတြ လာတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ကမာၻလုံးမွာ တထစ္ခ်ေျပာလို႔ေတာ့ မရပါဘူး ငလ်င္က” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ငလ်င္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ဦးၫြန႔္ေမာင္စန္းက ေျပာပါတယ္။
ငလ်င္လႈပ္ခတ္သည့္ အႀကိမ္အေရအတြက္မွာ တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ပိုမ်ားလာေနေၾကာင္း ငလ်င္ဌာနခြဲ၏ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
Crd,မူရင္းေရးသားသူအားေလးစားစြာျဖင့္
